Ψυχοθεραπεία είναι η σχέση συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ του ειδικού ψυχικής υγείας και του ατόμου που ζητά την αρωγή του για την αντιμετώπιση κάποιας δυσκολίας του.
Δεν είναι μια διαδικασία κατευθυντική αλλά μια συμπόρευση σε ένα ταξίδι προς την αυτογνωσία και την επαφή με μια αίσθηση εσωτερικής δύναμης και σταθερότητας.
Θεωρητικό Πλαίσιο
Η θεωρητική προσέγγιση στην οποία έχω εκπαιδευτεί και η οποία με καθοδηγεί στη συνεργασία μου με τους συμβουλευόμενους είναι μια εμπλουτισμένη μορφή της Συστημικής Θεραπείας, που ονομάζεται SANE (System-Attachment-Narrative-Encephalon).
Το αρκτικόλεξο σχηματίζεται από τα αρχικά των τεσσάρων πυλώνων του συνθετικού αυτού μοντέλου που είναι η Συστημική προσέγγιση, η θεωρία του Συναισθηματικού δεσμού, η Αφηγηματική οπτική και τα πρόσφατα ευρήματα των Νευροεπιστημών για τη λειτουργία του εγκεφάλου. Κάθε μια από τις τέσσερις αυτές προσεγγίσεις δίνουν πληροφορίες και οδηγίες για κάποιους γενικούς στόχους και στάδια από τα οποία είναι αναμενόμενο να περάσει ο θεραπευόμενος, για όσο διάστημα κι αν συνεργαστούμε.
Αναλυτικότερα:
- η Συστημική Προσέγγιση εξηγεί ότι ένα σύμπτωμα ή μια δυσκολία ακόμη κι αν εκφράζεται από ένα άτομο, συνδέεται με μια δυστοκία μέσα σε όλη την οικογένεια ή αλλιώς το σύστημα του ατόμου. Αντίστοιχα η ανθεκτικότητα και τα υγιή χαρακτηριστικά κάποιου, έχουν ρίζες σε στοιχεία του περιβάλλοντός του και από εκεί μπορούμε να πάρουμε ώθηση για να τα ενισχύσουμε και να τα εξελίξουμε.
- η θεωρία του Συναισθηματικού Δεσμού (John Bowlby) έρχεται και προσθέτει στη συστημική οπτική, εξηγώντας ότι κάθε δυσλειτουργία συνδέεται με κάποιον τύπο ανασφαλούς πρόσδεσης με τους αρχικούς φροντιστές. Αυτοί οι πρώτοι δεσμοί γίνονται το μοντέλο με το οποίο συγκροτούμε όλες τις μελλοντικές μας σχέσεις και τυχόν δυσκολίες στο παρόν δείχνουν να έχουν ομοιότητες με τις αρχικές μας εμπειρίες. Ο ρόλος του ψυχοθεραπευτή είναι να γίνει μια φιγούρα που καλλιεργώντας εμπιστοσύνη, επιτρέποντας την έκφραση του εαυτού και πλαισιώνοντας την εμπειρία και το συναίσθημα, φτάνει να δρα επιδιορθωτικά. Στόχος είναι η συν-δημιουργία των κατάλληλων εμπειριών για να επέλθει η συναισθηματική ασφάλεια και η συγκρότηση ενός εσωτερικευμένου μοντέλου εαυτού με αυταξία, εμπιστοσύνη προς τους άλλους και αντοχή στις δυσκολίες.
- η Αφηγηματική Οπτική στέκεται στη σύνδεση ανάμεσα στην οργάνωση της εμπειρίας και στη συνοχή της αφήγησης της (να μοιράζεται δηλαδή με το κατάλληλο συναίσθημα και με τρόπο που να επιτρέπει στον ακροατή να την παρακολουθήσει). Ο τρόπος που μοιραζόμαστε τις ιστορίες μας έχει τη δύναμη να μας φέρει κοντά στους άλλους ή να μας απομακρύνει. Ο στόχος είναι να βοηθηθεί ο θεραπευόμενος να επαν-αφηγηθεί την ιστορία του και σταδιακά να την εξελίσσει. Επιπλέον κομμάτι της αφηγηματικής οπτικής είναι η αναγνώριση των διαφόρων «φωνών» που όλοι έχουμε μέσα σας και η στήριξη στην αναγνώριση της δικής μας προσωπικής «φωνής». Με τον όρο «φωνή» περιγράφουμε τα λόγια και τον τόνο που χρησιμοποιούσαν δικοί μας άνθρωποι στο μεγάλωμά μας και που πλέον φέρουμε μέσα μας και χρησιμοποιούμε όταν μιλάμε στον εαυτό μας.
- τα ευρήματα των Νευροεπιστημών για τον εγκέφαλο και τις λειτουργίες του μας προσφέρουν ένα «παράθυρο» σε όσα συμβαίνουν μέσα μας και δίνουν μια απεικόνιση στην κατανόηση της συναισθηματικής μας ζωής. Έχει βρεθεί ότι εμπειρίες μας πλάθουν τον εγκέφαλό μας μέσα από τις συνεχείς συνδέσεις που γίνονται σε επίπεδο νευρωνικών κυκλωμάτων κι έτσι διαμορφώνουν τον τρόπο που παίρνουμε αποφάσεις, το πώς σχετιζόμαστε με τους άλλους και καταλήγουν να ορίζουν το ποιοι είμαστε. Στόχος της ψυχοθεραπείας είναι η παροχή μιας επανορθωτικής, επιδιορθωτικής εμπειρίας που θα ενισχύσει την αλλαγή σε νευρωνικό επίπεδο των περιοριστικών θεμάτων του θεραπευόμενου.
