Η θεωρία του συναισθηματικού δεσμού εισήχθηκε στον ψυχοθεραπευτικό χώρο από τον John Bowlby τη δεκαετία του 1950. Ύστερα από παρατηρήσεις και ερευνητικές εργασίες χρόνων έφτασε στην σημερινή της μορφή η οποία αποτελεί κομμάτι του θεωρητικού πλαισίου αναφοράς στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία.

Τί είναι ο Δεσμός Πρόσδεσης;

Ο συναισθηματικός δεσμός βρίσκεται στην καρδιά της οικογενειακής ζωής του καθενός μας και είναι βιολογικά αναγκαίος για την επιβίωσή μας. Είναι το μέσο με το οποίο δενόμαστε με τους πρωταρχικούς φροντιστές μας και στη συνέχεια με όλους όσους καλλιεργούμε σχέσεις, και αυτοί οι πρώτοι δεσμοί μπορούν να αποτελέσουν τις ασφαλείς βάσεις μας την πηγή της εμπιστοσύνης προς τους άλλους και της προσωπικής μας αντοχής στις δυσκολίες. Ακόμη όμως και αργότερα, φιγούρες που δημιουργούν εμπιστοσύνη, που επιτρέπουν την έκφραση του εαυτού και μπορούν να πλαισιώσουν και να εμπεριέξουν συναισθηματικά το παιδί ή τον ενήλικα, δρουν επιδιορθωτικά και παρέχουν τις κατάλληλες εμπειρίες για να επέλθει η συναισθηματική ασφάλεια.

Γνωρίζουμε ότι ο συντονισμός της μητέρας και του παιδιού και η συναισθηματική εγγύτητα καλλιεργούν το βασικό γνωστικό σχήμα του ασφαλούς δεσμού, τη σύνδεση δηλαδή ανάμεσα στην ουσιαστική και σταθερή φροντίδα της «δυνατής» και «σοφής» μητέρας με την εσωτερικευμένη αίσθηση αξίας του παιδιού. Στον ασφαλή δεσμό το παιδί αισθάνεται ότι καταλαβαίνει τη μητέρα αλλά και ότι γίνεται εξίσου κατανοητό.  Δεν υπάρχει περίσσευμα και υπερβολή στην αγάπη. Υπάρχει μόνο η πιθανότητα υπερπροστασίας που εξυπηρετεί τις ανάγκες του ενήλικα, καταπατώντας τα όρια του παιδιού.

Οι πρώτες εμπειρίες έχουν το ρόλο σημαντικών μαθημάτων που σχεδιάζουν τους χάρτες κάθε μελλοντικής συναισθηματικής συνδιαλλαγής και μας επιτρέπουν να υποθέσουμε για αυτές κάθε φορά που το άτομο αποζητά προσοχή, ασφάλεια ή ανακούφιση στη σχέση. Είναι η νοητική πηγή από την οποία προέρχονται όλες οι προσδοκίες μας για τις σχέσεις και τις σημαντικές φιγούρες στη ζωή. Αυτές οι συμπεριφορές είναι που μας δίνουν και τις απαραίτητες πληροφορίες για την κατηγοριοποίηση του συναισθηματικού δεσμού του ατόμου καθώς δεν υπάρχει κάποιος άλλος πιο άμεσος τρόπος.

Δεσμός Πρόσδεσης και ψυχοθεραπευτική σχέση

Τα προαναφερθέντα ισχύουν και για την ψυχοθεραπευτική σχέση, όπου μπορούμε να εξάγουμε συμπεράσματα για τον τύπο του δεσμού πρόσδεσης μέσα από την καθημερινή επαφή με το θεραπευόμενο. Ειδικά σε περιπτώσεις όπου ακουμπάμε ευαίσθητα θέματα και ξυπνάνε συναισθήματα άγχους και φόβου. Εκεί είναι αναμενόμενο να ενεργοποιηθούν όλοι οι μηχανισμοί που έχει αναπτύξει ο θεραπευόμενος. Συνεπάγεται η αναγκαιότητα ασφαλούς θεραπευτικής βάση και η διάθεση χρόνου για την επεξεργασία τους.